Còn nửa tháng nữa là đến Tết rồi đấy. Mình cũng phải bắt đầu chuẩn bị đây hic hic.
今年も残りあと半月だね。そろそろお正月の準備をしないと…。
Ở bài trước, mình đã nói về Osechi nhỉ.
この前はおせち料理の話をしたよね。
Bạn có muốn biết thêm điều gì nữa về việc đón Tết của người Nhật không ? Như là phong tục này, lì xì, viết thiệp chúc mừng, đi chùa này…nhiều lắm.
日本のお正月についてもっと知りたいな。お年玉とか年賀状とか、初詣とか…
Bạn nói thêm đi !!
OK!
Nói đến Tết, chắc chắn không thể thiếu lễ chùa đầu năm – 初詣
Nói đến Tết, chúng ta không thể không nhắc đến phong tục lễ chùa đầu năm. Vào ngày đầu của năm mới, người Nhật sẽ đi đến đền chùa để cầu chúc cho một năm mới được bình yên và dồi dào sức khoẻ.
お正月といえば「初詣（はつもうで）」。1年の初めに神仏への前年への感謝やこれからの1年の安全や健康を祈願するために神社や寺院へ参拝する行為です。
Thật ra, nếu có thể đến vào ngay mùng 1 Tết là tốt nhất nhưng để tránh tình trạng chen lấn xô đẩy, có người bắt đầu đi lễ chùa từ mùng 3.
元旦に行くのが良いとされていますが、近年は混雑を避けて「三が日」に参拝する人も増えています。
Việc đi lễ chùa tốt nhất nên được diễn tra trong vòng nửa tháng đầu của năm mới gọi là 松の内（まつのうち）. Thời gian này cũng là lúc các gia đình người Nhật để đồ trang trí truyền thống ở trước cửa nhà gọi là 門松（かどまつ） .
参拝は「松の内」の期間内に行くのがベストとされています。「松の内」とはお正月飾りの一つである「門松」を玄関に飾っておく期間のことで、日本では、この期間がお正月期間と考えられています。
Giai đoạn まつのうち sẽ khác nhau giữa vùng Kanto và Kansai. Ở Kanto sẽ là đến mùng 7 còn Kansai – nơi mà vẫn mang đậm văn hoá lịch âm sẽ kết thúc まつのうち vào ngày 15 tháng 1 (Cái này giống suy nghĩ “còn mùng là còn Tết” của người Việt *cười*) .
ちなみにこの「松の内」は、関東と関西では期間が異なり、関東は1月7日、旧暦文化の関西では1月15日とされています。
Nói đến đấy mình mới nhớ, mùa tặng Oseibo ở Kansai cũng chậm hơn Kanto 1 chút thì phải. Đúng là mỗi vùng mỗi khác bạn nhỉ.
お歳暮（せいぼ）も関東と関西ですこし期間が違ったね。地域によって差があるのが面白いよね。
Đúng vậy. Thật ra người Nhật cũng không mấy người để ý đến cái này đâu. Mình tìm hiểu rồi mới biết là có sự khác nhau thú vị này.
そうだよね。日本人でもなかなか意識はしないけど、改めて調べてみると違いがわかって面白いな。
Khi đi lễ chùa, người Nhật sẽ ném đồng xu vào hòm công đức. Số tiền công đức cũng chẳng có quy định gì cụ thể cả. Nói chung là tuỳ tâm của khách thập phương thôi nhưng đồng 5 yên có lỗ sẽ được bỏ nhiều nhất. 5 yên trong tiếng Nhật sẽ đọc là 五円（ごえん）- từ đó lại đồng âm với ご縁（ごえん）duyên.
初詣では、お賽銭を納めます。お賽銭の金額は特に決まりはありませんが、運が通りやすいという意味合いから、穴が空いている５円玉などが好まれる傾向があります。５円は「ご縁」とも語呂が合いますね。
Nhiều lúc, cuộc đời chỉ cần một cái duyên thôi mà mọi thứ sau đó được khởi đầu. Có những người muốn có nhiều cái “khởi đầu” ấy mà đã chuẩn bị rất nhiều đồng xu 5 yên để thả vào hòm công đức.
縁起の良い語呂に合わせて、５円玉を何枚か用意する人もいます。
５円…ご縁がありますように – Cầu cho duyên đến
15円…十分ご縁がありますように – Cầu cho duyên đến thật nhiều (10+5= 十＋ご縁＝十分ご縁）
25円…二重にご縁がありますように Cầu cho duyên đến gấp đôi (tức là thật nhiều thôi chưa đủ mà phải rất rất nhiều) → 5×5 = 25
45円…始終ご縁がありますように – Cầu cho có duyên từ khởi đầu đến lúc kết thúc. Bắt đầu là 開始（かいし), し đồng âm với số 4; Kết thúc là 最後(さいご), ご đồng âm với sô 5.
115円…いいご縁がありますように – Cầu cho gặp được những duyên tốt. Các bạn thấy số 1 người Nhật viết có 1 gạch giống như chữ “i” viết hoa “I”. ２ chữ “i” trong Hiragana là いい → 115＝いいご縁＝良いご縁 (Duyên tốt).
Sau khi ném tiền xu vào hòm công đức, người Nhật sẽ cúi đầu 2 lần để lạy thần linh và chắp tay lại 2 lần. Sau đó, họ sẽ lại cúi đầu lạy 1 lần nữa để hoàn thành điều ước.
お賽銭を入れた後は、「二礼二拍手一礼」（２回お辞儀をして、２回手を叩いて、もう１回最後にお礼）の作法で拝礼します。
Sau khi lễ bái xong, người Nhật sẽ bốc quẻ Omikuji (おみくじ) để thử vận may. Một lần bốc quẻ sẽ từ 100~300 yên. Ngoài ra, còn có những người mua bùa để cầu bình an.
拝礼後は、1年最初の運試しとして「おみくじ」をひくのも良いですね。おみくじは１回100〜300円程度です。1年の無事と平安を祈り、お札やお守りを買って帰る人も多いです。
Tết năm nay vẫn chưa hết dịch đâu nên chắc là khách vào chùa sẽ cần kiểm tra cẩn thận trước khi vào đấy.
2021年の初詣は新型コロナウイルスが流行している影響で「分散参拝」を実施する神社や寺も多いから、行く前にチェックが必要だね。
Lì xì cho trẻ con – お年玉
Người lớn sẽ tặng lì xì cho trẻ em để nó có một năm mới vạn sự như ý. Vào lúc kinh tế Nhật Bản còn đăng trong thời kì tăng trưởng tốt (khoảng năm 1950) thì việc lì xì tiền mặt mới trở nên phổ biến.
「お年玉（おとしだま）」は大人から子供に贈られる新年を祝うために渡される現金のことを指します。ただ、現在の風習のように大人から子供に現金が贈られるかたちができたのは、日本が高度経済成長期を迎えていた1950年代ごろと言われています。
Trẻ con thì rất vui khi được nhận lì xì nhưng các bố mẹ sẽ thật vất vả để chuẩn bị lì xì để mừng tuổi cho các cháu trong họ hàng ~.
子供のころはうれしいお年玉ですが、ママ・パパ世代になると、自分の子供や親戚の子供などへのお年玉の準備が大変です！
Vậy, người lớn bên Nhật hay mừng tuổi cho trẻ con khoảng bao nhiêu ?
では、日本人は１人に対していったいいくらのお年玉をあげているのでしょうか…？
Theo một khảo sát về lì xì của công ty cổ phần Readingtech diễn ra vào năm 2020, trung bình một người lớn sẽ mừng tuổi cho 1 đứa trẻ khoảng 4,470 yên !
リーディングテック株式会社が実施した「お年玉実態調査2020年」によると、お年玉の１人あたりの金額の平均値は4,470円！
Ngoài ra, còn có cách chia lì xì theo độ tuổi của đứa trẻ đó.
また年齢別の「適切だと思うお年玉の金額」は以下の通りでした。
VD: Học sinh tiểu học sẽ từ 3,000~5,000 yên, học sinh cấp 2 sẽ từ 5,000~10,000 yên. Học sinh cấp 3 sẽ từ 5,000 ~ 15,000 yên. Với sinh viên cao đẳng đại học thì không cho cũng được.
小学生で3,000〜5,000円、中学生で5,000〜10,000円、高校生で5,000円〜15,000円がボリュームゾーンですね。大学生・専門学生になると「あげなくてよい」が半数ほどを占めますね。
Mình nhớ là mình đã được nhận lì xì từ ông cho đến lúc học đại học cơ. Nhưng mà tớ lại không nhận từ bố. Ở Việt Nam thì việc lì xì thế nào hả bạn ? Người lớn thường cho trẻ con bao nhiêu ?
私は祖父母からは大学生の時までもらっていた気がする。ただ、父母からはもらったことはないな。ベトナムにもお年玉はある？いくらぐらい包むものなの？
Có nhiều cách để quyết định mức lì xì lắm. Có thể tuỳ vào độ tuổi của đứa trẻ con hoặc là tuỳ thuộc vào sự gần gũi của người lớn đối với nó.
ベトナムにもお年玉はあるよ！子供の年齢や、あげる側の大人との関係性などによって決まるかな〜。
Thiệp mừng năm mới – 年賀状
Tặng thiệp mừng năm mới cho người khác cũng là một nét văn hoá Tết ở Nhật. Người Nhật sẽ in bức ảnh mình thích hoặc là hình của con giáp trong năm mới lên 1 cái bưu thiếp, viết lời chúc rồi gửi đi. Để thiệp mừng có thể đến vào đúng mùng 1 Tết, người dân sẽ phải bỏ vào thùng thư trong khoảng ngày 25 tháng 12 của năm cũ.
新年の挨拶状「年賀状（ねんがじょう）」も日本のお正月の文化。お正月飾りやその年の干支が描かれたハガキに挨拶を添えて、送付します。元旦（1月1日）に届けるためには、12月25日ごろにはポストに投函しなければなりません。
Ngày xưa, cứ đến dịp cuối năm là cả người lớn và trẻ con sẽ cùng chuẩn bị thiệp mừng năm mới. Đồng nghiệp trong công ty cũng đã từng gửi thiệp cho nhau nhưng dạo gần đây thì chỉ email thôi.
昔は、年末になると大人から子供まで年賀状を準備していました。企業同士も年賀状を送り合うのが文化でしたが、近年はメールで済ませるところが増えています。
Hồi mình còn đang đi học tầm năm 2003 ấy, lúc đó người ta vẫn hay viết thiệp lắm. Bưu điện lúc đó đã phát hành tận 4 tỉ 4 trăm triệu cái thiệp. Trong khi đó, trong năm 2020 thì số lượng thiệp được bán ra chỉ ở mức 1 tỉ 9 trăm triệu tập. Sau 20 năm mà số lượng nó giảm kinh khủng như vậy đấy.
私が学生だった2003年が年賀状のピークで、日本郵便によると年賀ハガキは44億枚発行されていたそう。2020年は19億枚なので、20年弱のうちに半分以下に減っているのね…。
Trang trí trong ngày Tết – 正月飾り
Người Nhật cũng sẽ trang trí nhà cửa cho ngày Tết ở trước cửa nữa. Mục đích là để đánh dấu cho ông thần biết để mà mang hạnh phúc vào cho gia chủ.
日本の正月を彩るお正月飾り。幸福を届けてくれる年神様（としがみさま）を家にお迎えするため目印とされています。
Việc trang trí cho ngày Tết sẽ được bắt đầu từ ngày 13 tháng 12 trở đi nhưng phổ biến nhất là trang trí vào sau khi kết thúc Giáng sinh 25/12.
お正月飾りは、お正月の準備を始める「正月事始め」の12月13日以降に準備をします。一般的には、クリスマスが終わった12月25日以降に飾るケースが多くなります。
Vật trang trí thường được dùng trong ngày Tết sẽ là 3 cây tre đã được chặt nhỏ để trước cổng (門松), một cái khay đựng một quả quít dưới cái bánh nếp (鏡餅), vật trang trí trước cửa nhà (しめ縄) và những con giống tượng trưng cho con giáp trong năm mới (干支の飾り). Chúng ta có thể dễ dàng mua những thứ đó trong siêu thị.
飾りは「門松（かどまつ）」「しめ縄（なわ）」「鏡餅（かがみもち）」「干支（えと）の飾り」などがあります（写真下）。最近は、スーパーなどでも気軽に購入することができます。
Như đã giới thiệu ở trên, 3 cây tre nhỏ được bày trước cửa nhà sẽ bị dọn dẹp vào ngày mùng 7 Tết. Thay vì vứt đi thì chúng sẽ được mang đến các đền chùa để các thầy tu làm nghi thức Dondoyaki (どんど焼き).
お正月後は、上でも紹介した門松を飾る期間「松の内」の1月7日ごろまでに片付けます。処分する際には、神社などに持って行っていきます。神社では正月飾りを燃やす「どんど焼き」という儀式を行っています。
Nói đến Tết thì ta không thể bỏ quên những món ăn ngày Tết.
お正月といえば、おせち料理もあるね。
Nếu bạn đọc quan tâm đến những món ăn ngày Tết ở Nhật thì hãy tham khảo bài viết ↑ nhé.
おせち料理について興味があったら、⬆︎の記事もぜひ読んでみてね！
- Đi lễ chùa đầu năm
- Lì xì cho trẻ con
- Trang trí nhà cửa theo phong cách ngày Tết
